Trouw - Het protestkamp als een zich ontwikkelend kunstwerk

Vijf kunstenaars zijn sinds midden oktober gehuisvest in een grote tent in het Amsterdamse Occupy-kamp. Niet om hun werk te presenteren, maar om te onderzoeken wat kunst kan bijdragen aan de Occupy-beweging.
Al lijken de dagen van Occupy Amsterdam geteld en neemt het aantal tentjes op de Beursplein gestaag af, de tent van 'Artists In Occupy' staat er nog.
"We maken geen protestkunst, maar zijn hier wel om te protesteren", vertelt kunstenares Elke Uitentuis. "Al zijn we hier wel vanuit onze artistieke achtergrond."
Deze paradox geeft de bijzondere plaats aan die Artists In Occupy, dat naast Uitentuis bestaat uit Jonas Staal, Klaas van Gorkum, Iratxe Jaio en Wouter Osterholt, inneemt in het kamp.
Sommige Occupiers vinden dat de kunstenaars zich niet dienstbaar genoeg opstellen. Zelf staan ze juist kritisch tegenover bepaalde ontwikkelingen in het kamp. "De protestbeweging moet zich meer naar buiten richten", zegt Osterholt.
Dat probeert Artists In Occupy zelf wel te doen door activiteiten te organiseren zoals workshops, lezingen, schrijfgroepen en een avondje 'protestsong karaoke'. "De tent moet niet alleen een plek zijn voor Occupy, maar voor de hele culturele sector", geeft van Gorkum aan.
De kunstenaars voegden zich kort na het begin van Occupy bij het tentenkamp. Uitentuis legt uit: "In ons werk onderzoeken we democratische structuren. We zijn het fundamenteel oneens met de gang van zaken in de politiek. En tegelijkertijd onderzoeken we hier wat kunst zou kunnen bijdragen aan de Occupy-beweging.
Dit blijkt niet makkelijk te zijn, zo vertelt Van Gorkum. "Bij kunst denk je vaak aan decoratie. Wij willen kunst maken die verder gaat dan dat."
De kunst van Artists In Occupy moet dan ook meer in zaken worden gezocht die ze toevoegen aan de Occupy-samenleving dan in concrete kunstwerken. Bij Artists In Occupy is eigenlijk niet het eindproduct, maar het proces de kunst.
Een voorbeeld hiervan zijn de zogenaamde hoorzittingen. Die fungeren als een Occupy-rechtbank. Van Gorkum legt uit: "Er ontstaan voortdurend conflicten tussen mensen in het kamp. Tijdens onze hoorzittingen worden die geschillen door een panel besproken. Dit panel luistert, oordeelt en bemiddelt." Osterholt ziet hier een artistieke meerwaarde in: "Het is uiteindelijk één groot theater."
"De samenleving die we hier hebben neergezet is ook kunst", meent Uitentuis. "Je idealen worden hier constant getoetst." Osterholt noemt een voorbeeld: "Je reageert heel anders op mensen die op ruzie uit zijn, dan je misschien van te voren verwacht."
De kunstenaars zijn zich ervan bewust dat het Occupy-kamp op het Beursplein zijn einde nadert. "We richten ons op de toekomst. Occupy is slechts de kiem van de beweging. Als de Mobiele Eenheid hier morgen de boel ontruimt, gaan we niet zitten janken naast ons tentje. Nee, dan gaan we juist door met waar we hier zijn begonnen."